tenya

entry47 galeri video1
    9.
  1. şeritler (ya da tenyalar), omurgalıların sindirim borusunda yaşayan, yassısolucanlar takımından asalak kurtlardır. başlıca özellikleri bedenlerinin yassı, kurdele gibi uzun ve bölütlü oluşudur. bu uzun şeridin ön ucunda başımsı bir tutunma organı(skoleks) vardır. şeritlerde sindirim borusu bulunmaz.
    şeritlerin üreme çevrimlerinde, bir ya da iki ara konak yeralır. boyları türlere göre değişir; en küçüklerinin boyu 1 cm yi geçmezken, insanda yaşayan şeritin uzunluğu en az 10 m yi bulur. şeritlerin genel yapısını ve bir şeridin üreme çevrimini incelemek için örnek olarak taenia solium u ele alalım, insan bağırsağında asalak olan beyazımsı uzun kurdele biçiminde yassı bir kurttur. ön ucunda, toplu iğne başı büyüklüğünde skoleks denilen bir bölüm vardır. skoleksin üstünde değirmi 4 çekmen ile bir mahmuz, ucunda kurdun incebağırsağa tutunmasını sağlayan iki sıralı bir çengel tacı bulunur. şeritte sindirim borusu bulunmadığından, bu baş parçasında ağız deliği de yoktur. skolekste bir birleşekle birbirine bağlı iki sinir düğümü kütlesinden oluşan merkez sinir sistemi yer alır; sinirlerin birleşekten çıkan bir bölümü tutunma organlarına bir bölümü ise uzunlamasına bedenin öteki bölümlerine gider.
    skoleksten sonra darca bir bölüm gelir. boyun denen bu bölüm, sürekli olarak yeni bölütler(proglotis) oluşturan bir çoğalma bölgesidir. bölütlerin tümü birden gövdeyi oluşturur. başlangıçta yeni proglotisin sınırları açık seçik değildir. daha başka yenileri oluştukça, kenarlar belirginleşir ve büyüklükleri artar yeni bölütler eskileri geriye doğru iter. gövdenin arka bölümünde yeralan uzun dörtgen biçimindeki bölütler, kabak çekirdeklerini andırır. yumurtayla dolu olan(yaklaşık 6000 yumurta) bu halkalardan her gün 5-6 tanesi, bazen 10-12 tanesi koparak ayrılır ve dışkıyla dışarı atılır.
    iç yapı bakımından ortak sistemler, her proglotiste aynıdır. sinir sistemi ile boşaltım aygıtı bütün gövde için ortaktır boşaltım sistemi, bedenin arka ucundan bir delikle dışarı açılır ve arkadaki bölüt kopup düştükçe her seferinde yeniden oluşur. hayvanda dolaşım ve solunum sistemi yoktur.
    sindirim borusu olmadığından şerit, konağının bağırsağındaki besinleri deri yoluyla soğurarak onun zararına beslenir. üreme organları erdişidir ve her bölütte vardır; bununla birlikte ilk bölütlerde tam farklılaşmış değildir. önce erkek üreme sistemi belirir. bunda birçok yuvarlak erbezi, ek salgı bezleriyle birlikte bir atıcı kanal ve kaslı çeperleri bir kamış(penis) oluşturan saçaklı bir kese bulunur.
    erkek eşeylik bezleri, olgunlaşınca körelirler ve bu kez dişi eşeylik bezleri oluşur. dişilik aygıtında iki yuımurtalık, bir dölyatağı, bir vitellogen, bir döl yolu ve ek salgı bezleri bulunur. döllenme bir bölüt ile öteki arasında olur. bu nedenle döllenmeyi sağlamak için birinin kamışının ötekinin döl yoluna girmesi gerektiğinden, şerit kendi üstüne kıvrılır.
    şerit, son derece çok üreyen bir hayvandır; bir tek şerit yılda 42 milyon yumurta yapar. bu aşırı ölçüde yumurta çokluğu, türün sürekliliğini sağlamak için gereklidir, çünkü bu kurt, yaşamını ancak insan dışkısıyla dışarı atılan yumurtalardan birini domuzun rastlantısal olarak bünyesine almasıyla(yemesiyle) sürdürebilir. ara konak denen bu yeni konak şeridin gelişiminin ilk evrelerini barındırır; insansa son konaktır; çünkü asalak solucan, ancak insanın bağırsağında erişkin olur.
    2 ...