Yaşadığı çağa damgasını vurup Biruni Asrı denmesine sebep olan zekâ harikası bilgin 973 yılında Harizmin merkezi Kâsta doğdu. Esas adı Ebû Reyhan b. Muhammeddir. Küçük yaşta babasını kaybetti. Annesi onu zor şartlarda, odunsatarak büyüttü. Daha çocuk yaşta araştırmacı bir ruha sahipti. Birçok kOnuyu öğrenmek için çılgınca hırs gösteriyordu. Tahsil çağına girdiğinde Harizmşahların himayesine alındı ve saray terbiyesiyle yetişmesine özen gösterildi. Bu aileden bilhassa Mansur, Biruninin en iyi bir eğitim alması için her imkânı sağladı.
Bu arada ibni Irak ve Abdüssamed b. Hakîm'den de dersler alan bilginimizin öğrenimi uzun sürmedi, daha çok özel çabalarıyla kendisini yetiştirdi. Araştırmacı ruhu, öğrenme hırsı ve sönmeyen azmiyle birleşince 17 yaşında eser vermeye başladı. Fakat Memunilerin Kas ı alıp Harizmşahları tarihten silmeleriyle Biruninin huzuru kaçtı, sıkıntılar başladı ve Kası terketmek zorunda kaldı. Ancak iki yıl sonra tekrar döndüğünde ünlü bilgin Ebü lVefa ile buluşup rasat çalışmaları yaptı. Daha sonra hükümdar Ebü lAbbas, sarayında Biruni'ye bir daire tahsisedip, müşavir ve vezir olarak görevlendirdi. Bu durum, hükümdarların ilme duydukları derin saygının göstergesi, bilginimizin de devlet başkanları yanındaki yüksek itibarının belgesiydi.
Gazneli Mahmud Hindistanı alınca hocalarıyla Biruniyi de oraya götürdü. Zira onun yanında da itibarı çok yüksekti. Biruni, sarayımızın en değerli hazinesidir derdi. Bu yüzden tedbirli hünkâr, liyakatını bildiği Biruni'yi Hazine Genel Müdürlüğü'ne tayin etti .O da orada Hint dil ve kültürünü bütünüyle inceledi. Üstün dehasıyla kısa sürede Hintli bilginler üzerinde şaşkınlık ve hayranlık uyandırdı. Kendisine sağlanan siyasî ve ilmî araştırmalarına devam etti. Bir devre adını veren, çağını aşan ilmi hayatının zirvesine erişti. Sultan Mesud, kendisine ithaf ettiği Kanunu Mesudi adlı eseri için Biruni ye bir fil yükü gümüş para vermişse de o, bu hediyeyi almadı.
Son eseri olan Kitabüs Saydele fit Tıbbı yazdığında 80 yaşını geçmişti. Üstad diye saygıyla yad edilen yalnız islam aleminin değil, tüm dünyada çağının en büyük bilgini olan Biruni, 1051 yılında Gaznede hayata gözlerini yumdu.
