öncelikle, ikinci abdülhamid, bu coğrafyaya gelmiş geçmiş en büyük devlet adamlarından birisidir. gerçekleştirdiği ve gerçekleştiremediği birçok projesi vardır. gerçekleştirdikleri arasında şüphesiz en dikkat çekici ve yararlı olanı hicaz demiryolu'dur. onun dışında haydarpaşa garı'nı, şişli etfal hastanesi'ni ve okmeydanındaki darülaceze'yi kurması başı çeker. bunlar devlet adamı kişilikledir ve bir de entelektüel kişiliği vardır ki, türkiye'ye ilk piyanoyu ve operayı getiren kişidir.
son günlerde gündemimizi çok meşgul ettiğinden dolayı, sansürler konusunda hala eleştirilir ikinci abdülhamid. aslında bu konudaki acımasız eleştrileri yapan arkadaşlar, o dönemin siyasi durumlarına ve ülkenin haline bir bakmalıdırlar diye düşünüyorum.
ikinci abdülhamid, gazete ve dergilere sansür uygulatmıştır, - hatta bu konuda dönemin en önemli yazarlarından olan tevfik fikret'in artık küfretmeye kadar giren ağır nitelikteki şiirleri sürekli örnek verilir- bunun sebebi dünyada ortaya çıkan özgürlük ve milliyetçilik fikirlerinin osmanlı aydınları tarafından halka empoze edilmeye çalışılmasıdır. zaten kötü durumda olan ülkenin bu akımlardan etkilenipte tamamen bölünmesine izin vermemiştir abdülhamid. aldığımız tarihi bilgilere göre bu konuyu sürekli anlatmaya çalışmış osmanlı aydınlarına ama sürekli olumsuz tepkiyle karşılaşmıştır. 33 yıl boyunca hiç toprak kaybetmeden ülkeyi yönetmesinin sebebi budur.
şimdi, zamanında yapılan sansür elbette kişisel hak ve özgürlüklere uymuyordu ama birazda zorunda kalmıştı 2.abdülhamid han. yapılan şey yanlıştı ama en azından hizmet edilen, yapılmaya çalışılan, en azından istenilen sonuç iyiydi, hayırlıydı.
