sosyalizm ve komünizm daha pek çok tanımlamayla birlikte, marks tarafından kah, siyasal devrimden sonraki sınıfsızlığı da içine alan bir sistem gibi sunulmuş, kah sadece sınıfsız ve devletsiz aşama olarak ele alınmıştır. yani marks'ta bu konuda çok net birkavramlaştırma yoktur. açıklamalar çözümlendiğinde, söylediklerinden hem sosyalizm ve hem komünizm kavramlarının sınıfsız ve devletsiz süreç için kullandığı anlaşılmaktadır.
lenin ise bu sorunu daha da basit bir hale getirmiş, marks'ın nasıl kullandığını da belirterek, kendisi siyasal devrimden sonraki sürece sosyalizm, sınıfsız toplum sürecine de komünizm demiştir. stalin'de bu durum çok daha belirgindir. bundan sonra da hemen hemen bu kavramlaştırma şeklinde yaygınlık kazanmıştır. sosyalizm siyasal devrimden sonraki geçiş toplumu, komünizm ise, sınıfsız, devletsiz enternasyonal dünya toplumu olarak nitelenir. bugün de yaygın olarak kullanılan budur.
buradaki tartışmalarda bir konu çok net olarak anlaşılamıyor. sosyalistler (komünistler) nihai hedef olarak komünizmi görürler. yani amaç sınıfsız ve devletsiz ve insanların aracısız kendi kendilerini yönettiği sahici insan toplumudur. gerçek özgürlük, demokrasi ve eşitlik sadece o toplumda olacak ve insanın gerçek tarihi de o toplumda başlayacaktır. ( aşağı yukarı anarşistler de bunu savunur.) ama ml dünya görüşü, bu sınıfsız sürece varabilmenin yol haritasını da bilimsel anlamda belirler. bu yol haritası savunulmadan sınıfsız ve devletsiz yapıya geçebilmenin olanağı yoktur. sosyalizm bu anlamda önemlidir. yoksa sosyalizm hiç bir şekilde kalıcı bir formasyon değildir. geçicidir ve amaç komünizme varmaktır.
