izmir suikasti

entry32 galeri
    12.
  1. başarısızlıkla sonuçlanmış bir deneme...

    Şeyh Sait isyanını takip eden dönemde inkılâplar karşısındaki unsurların sindirilmesi için sertlik politikasına devam olundu.

    Bu sırada yapılan inkılâpları halka anlatmak maksadıyla 1926 baharında yurt gezilerine çıkmayı planlayan Atatürk, programa göre Balıkesir üzerinden 17 Haziran'da izmi'e gidecekti. Aynı günlerde muhalefetle iktidar arasındaki sürtüşme ve kırgınlık da devam ediyordu. izmir suikastı böyle bir ortamda meydana geldi.

    Ziya Hurşit, Laz ismail, Gürcü Yusuf ve Çopur Hilmi adında kişiler M. Kemal'e suikast düzenlemeyi amaçlıyorlardı. Bunların yanı sıra suikasta katılanlar arasında Sarı Efe Edip, Miralay Arif (Ayıcı, Eskişehir milletvekili ve Atatürk'le Samsun'a çıkanlardan), Şükrü (Eski ittihatçı, Milli Eğitim Bakanı, izmit milletvekili), Abidin (Saruhan milletvekili), Rasim (Veteriner Albay, emekli), Cavit (Eski maliye bakanı, ittihatçı), Abdülkadir (eski Ankara valisi), ismail Canbolat (eski ittihatçı) ve Hilmi (Ardahan milletvekili) gibi kişilerin de isimleri geçmektedir.

    Gazi'ye karşı suikast tertip eden Ziya Hurşit ve arkadaşlarına Giritli Şevki yardım ederek onları suikasttan sonra Yunan adalarına kaçıracaktı. Ancak ziyaretin bir gün gecikmesinden şüphelenen Giritli Şevki'nin meseleyi yetkililere haber vermesi ile olay ortaya çıktı.

    Suikastın ortaya çıkması üzerine Ankara istiklal Mahkemesi Heyeti izmir'e gelerek olaya el koydu. Olay ile ilgisi olduğu düşünülen kişiler birer birer yakalanarak tutuklandılar. Bunlar arasında, ittihat ve Terakki üyesi olan kişilerle, TPCF'na mensup kişiler de vardır.

    Mustafa Kemal Paşa'ya göre suikastın arkasında TPCF vardır ve bu suikast birkaç kişinin tertip eseri değil, muhaliflerin devrim ve cumhuriyet aleyhine giriştikleri büyük bir ihanet eseridir. Dolayısıyla TPCF mensuplarını tutuklamak gerekmektedir. Hatta eski ittihatçıların TPCF ile örgütlendiklerini ve bir darbe ile iktidara gelmek istediklerini, suikastı de bu nedenle planladıklarını düşünmektedir. ismet Paşa'nın böyle düşünmemesine rağmen Kazım Karabekir Paşa TPCF Başkanı olarak Ankara'da tutuklanır ve duruşmaların başladığı 26 Haziran 1926 sabahı izmir'e getirilir.

    Aynı gün yine aynı partiden istanbul'dan Refet Bele, Cafer Tayyar, Ali Fuat Cebesoy, ittihatçılardan eski Maliye Bakanı Cavit Bey ve arkadaşları izmir'e yargılanmak üzere getirilirler. Suikastla ilgisi görülen ittihatçıların gayesinin daha önce feshettikleri ittihat ve Terakki Fırkası'nı yeniden dirilterek iktidara gelmek istedikleri ve bu amaçla gizli toplantılar yaptıkları iddia edilmektedir.

    Bu değerlendirmelerden sonra yapılan sorgulamalar sonunda suçlular cezalandırılır. Olayla doğrudan ilgisi olan Ziya Hurşit ve yardımcıları ile ittihatçılardan eski maliye bakanı Cavit Bey, Dr. Bahaettin Şakir, Ayıcı Arif, Kara Kemal gibi kişiler idam cezasına çarptırılırlar. Rauf ve Dr. Adnan Beyler on yıl küreğe mahkum edilir.

    Bazı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası mensupları ile ittihatçıların olay ile ilgileri olduğu iddiasıyla haklarında yapılan soruşturmalar sonucu Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy vb. kişiler suçsuz bulunarak serbest bırakılır. Bazı ittihatçılar ise tutuklanır.

    ittihat ve Terakki'nin Türk siyasi hayatından silinmesini sağlayan bir dizi idam gerçekleştirilir. ittihatçıların, Birinci TBMM'ndeki II. Grup üyelerinin ve TPCF mensuplarının sorumlu tutulduğu bu suikasttan sonra muhalefet etkisizleştirilerek, ittihatçılar ortadan kaldırılmış ve bir müddet daha tek parti idaresine devam edilmiştir.
    0 ...