ortaçağın kapanmasını sağlayan bir numaralı etkendir. çünkü bizans elitleri avrupa'ya kaçmış ve oralara doğu'nun yüksek medeniyetinide götürmüşlerdir. hikayedir..
venedik'e giden bir bizans prensesi o dönemde yemeklerini elle yiyen venediklilerin yanında çatal ve kaşık kullanmıştır.