1923 paradigması, 1917'nin gölgesinde kurulmuştur. bolşevik devrimi olmasaydı, cumhuriyet falan da olmayacaktı, 1920'li yıllarda bu ülkede resmi söylemde bolşevizm en itibarlı yerde idi. lakin kimse marx'ı doğru dürüst bilmemekteydi, kadrocular hariç, dolayısıyla kemalistler için referans marx'tan çok lenin'dir, 68'de bile, marx ön planda ele alınan bir figür olmamıştır, türkiye solunun marx'la tanışması 12 eylülden sonradır, kemalistler ise kapital'in de 1844 el yazmalarının da kapağını dahi açmamıştır.
