1961 anayasasının hazırlanışı ve kabulü üç bölüme ayrılır: ön tasarılar, kurucu meclis ve halkoylaması.
ön tasarılar, biri istanbul üniversitesi hukuk fakültesi, diğeri de ankara siyasal bilgiler fakültesi çıkışlı olmak üzere iki tanedir.
kurucu meclis, türkiye tarihindeki ilk kurucu meclistir. öncelikli amacı yeni bir anayasa hazırlanmasıdır. anayasa hazırlık aşamasında ön tasarıların yanında, 1945 ten beri siyasal partilerin üretmiş oldukları metinlerle istanbul bilim kurulunun anayasa anketinin sonuçlarından yararlanıldı. hazırlık çalışmalarında yararlanılan dış metinler, fransız, italyan ve federal almanya anayasaları ile fransız insan ve yurttaş hakları bildirgesi (1789), insan hakları evrensel bildirgesi (1948), avrupa insan hakları sözleşmesi (1950) olmuştur. böylece, temsilciler meclisi anayasa komisyonunun hazırladığı tasarı, öncelikle temsilciler meclisinde tartışılmış, görüşmelerin tamamlanmasının ardından, milli birlik komitesi tarafından incelenmiştir. temsilciler meclisi ile milli birlik komitesinin üzerinde uyuşamadığı maddeler kurucu meclis toplantılarında çözülmüştür. kurucu meclis 27 mayıs 1961 tarihinde anayasa metnini kabul etmiştir, böylece anayasa yapıcılığı görevini de tamamlamıştır.
halkoylaması, türkiye tarihinde anayasanın yürürlüğe girişini belirleyecek ilk halkoylamasıdır. gene bir ilk olarak siyasal söylemler türk dilinin inceliklerini yansıtır oldu, zira propaganda döneminde kısıtlama ve yasaklamalar olmasa da, içerisinde bulunan fiili durum açıkça 'anayasaya hayır' demeye elverişli sayılmazdı. bu sebepten ötürü demokrat partinin devamı sayılabilecek adalet partisinin kampanya sırasında 'oyların hayır-lı olması' ve 'hayır-da hayır vardır' gibi imalarda bulunması gerekti. oylama 9 temmuz 1961 günü yapıldı. katılım %80 nin üstündeydi. geçerli oyların %61.5 i 'evet', %38.5 i 'hayır' yönünde çıktı. halkoylamasının ardından yapılan genel seçimle meclis tekrar oluşturuldu ve yeni anayasal düzene geçildi.
