ne kadar ilerde-geride olurdu bilmemem ama bu milleti haritadan silmek, iki tane avrupa kavmini ayaklandırmaya benzemez. bu millet tarihinde kimseye boyun eğmemiş, eğmez de. atatürk çok iyi bir siyaset adamıydı. mevcut konjonktürü çok iyi okudu ve kurduğu yeni devletin tartışmasız lideri oldu.
peki ya olmasaydı ne olurdu?
iyimser senaryo:
kazım karabekir in doğu zaferinden ve doğu illerindeki işgallerin sona ermesinden sonra moral bulan halk, batı da kuvay-ı milliye çetelerinin yardımıyla yunanları toplar * denize dökerdi.
ankara da kurulan meclis 1923 te cumhuriyeti ilan etmek yerine istanbul hükumetine bağlılığını bildirirdi. meclis padişahın yetkilerini kısıtlar sadece islam halifesi olarak sembolik yetkilerle donatılmasına hükmederdi. hilafet kurumunun etkisiyle bütün islam coğrafyasında işgalcilere karşı direniş propagandası yapılır, işgalci güçlere karşı isyanlar teşvik edilirdi. böylece itilaf devletlerine karşı türkiye nin elinde sürekli hilafet kozu olurdu. türkiye nin sınırları bugünkünden daha geniş olurdu. özellikle petrol rezervi bulunan bölgelerde hilafet etkisi ile ya kontrol sağlanırdı ya da orası tek başına ingilizlere yedirilmezdi. petrol gibi bir zengilik olacağından, düyun-u umumi vs gibi kan emici tezgahlar kısa sürede def edilirdi. alfabe değişmezdi. dolayısıyla 600 yıllık tarih daha okunabilir daha anlaşılabilir olurdu. bilimsel birikimden daha iyi istifade edilirdi. türban, laiklik, ezanın türkçe okunması gibi sorunlar olmazdı, kimse düzeni korumak için kendini vazifeli kılmaz, darbeye cüret edemezdi.
kötümser senaryo:
orta anadolu hariç ülkenin tamamı itilaf kuvvetlerince işgal edilirdi. anadolu çeşitli kolonilere bölünüp başlına ingiliz, fransız valiler atanırdı. doğuda ermeni devletinin sınırları erzurumu, batıda yunan devletinin sınırları eskişehiri, kuzeyde pontus devletinin sınırları amasya ya, güney ve doğuda küürt devletinin sınırları, kayseri ve adanaya kadar uzanırdı. orta anadoluya sıkışan türk milleti bir süre bu gidişe katlanırdı. sonra? sonuna kadar orada bekler miydi? yoksa bir babayiğit çıkar ölümü pahasına ingiliz valinin kalbini çıplak elle söker alır mıydı? tarihinde boyunduruk altına girmemiş bu millet malı, canı pahasına vatanını ciğersizlerin elinden almasını bilmez miydi?
dostlar bu itilaf devletleri bu milletin yapısını çok çok iyi bilirler, bilirler ki bu milleti köşeye sıkıştırmak çare değil, ne yapar yapar, coşar, taşar yıkar setini. bunu bildiklerinden kendileri anadoluyu fiilen işgal etmek yerine uydu devletçikleri cesaretlendirip üzerimize salmışlardır. (bkz: yunanistan)
kimseyi rencide etmek istemem ama türk anası o şairin anası kadar hafif mi önüne gelene versin de sen babanı bilemeyesin? suriye, arabistan, mısır dakilerin babası hep ingiliz, fransız mı? geçiniz bunları.
bu milleti kurtaran ne tek başına atatürk, ne inönü ne kazım karabekir ne de bir başkası değildi. bu milleti kurtaran milletin kendi fedakarlığı, teşkilatçı yapısı, imanıdır. gerisi teferruattır.
milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır k. atatürk