aslında olmayan bir kavramdır. her ne kadar özgür düşünce çevrenin baskısı altında kalmadan, kişinin serbestçe düşünmesi olarak ifade edilse de; gözden kaçırılan asıl husus, insanın bilincinden önce hareket eden bir beynin, zaman içinde çevre şartlarına ve olaylara göre şekillenip adeta insanın nasıl hareket etmesi gerektiğini ve hangi olay karşısında ne düşünmesi gerektiğini belirlediği gerçeğidir.
